Het was enorm spannend maar de stap moest ik gewoonweg nemen. Ik zou weer teruggaan, na drie volle jaren, naar Cuba.
De fotografiereis die al in 2020 gepland stond en die ik daarna nog 2x opnieuw had ingepland, stond nu echt op het punt door te gaan. Het bleef spannend om een vliegticket te boeken
voor oktober. Het najaar en wellicht de periode voor een nieuwe corona variant waarbij de reis wederom in het water zou kunnen vallen. Alle deelnemers waren inmiddels in het bezit van hun ticket,
dus er was geen weg meer terug.
Waarom ik het spannend vond? Bij tijd en wijle kwam Cuba in het nieuws en dan niet op de meest positieve manier. Protesten (heel begrijpelijk), de grootste energiecentrale van Cuba
in Mantanzas die afgebrand is, de onzekerheid daaromtrent of er wel energie zou zijn en om nog maar niet te zwijgen over de orkaan die een week voor mijn vertrek in
de Pinar del Rio regio huishield. De regio waar ik nou net twee nachten met mijn groep zou gaan overnachten.
Daarnaast hadden we natuurlijk ook nog het afschaffen van de Cuban Convertible (CUC) en zou nu alles in Cuban Peso (CUP) zijn of in euro’s? Het was mij in ieder geval
niet geheel duidelijk en ik werd er een beetje nerveus van. Ik was verantwoordelijk voor een groep mensen die nimmer op Cuba zijn geweest en wat zou ik er aan treffen?
(Als voetnoot moet ik er natuurlijk wel bij vertellen dat dit alles niets is in vergelijking hoe het voor de mensen op Cuba zelf is).
Afijn, op 6 oktober stapte ik dan in het vliegtuig richting Havana, José Marti. Mijn aankomst was ietsje anders dan ik gewend was. In plaats van in de hal van het vliegveld te komen stond ik meteen buiten. De taxístandplaats was hetzelfde en het koste geen moeite om naar de stad te komen. Het aroma van de vertrouwde uitlaatgassen kwam mij tegemoet en ik wist nu zeker, ik ben weer terug in mijn geliefde Havana.
De dagen na mijn aankomst zou leren dat het geld op zich, voor een toerist, gemakkelijk te doen is. Weinig hoef je in euro te betalen en de wisselkoers van de euro is meer dan gunstig. Begon met 180 peso per euro (waar het er vroeger 25 waren) en later, omdat de waarde van de euro ook fluctueert, werd dat 155 peso voor de euro.
Restaurants en cafés waren open, de stad leek eigenlijk niet echt veranderd maar schijn bedriegt. Plekken die een soort van vast gegeven waren, zoals café Paris, bleek de
pandemie niet overleefd te hebben zo ook vele andere bars, restaurants, hotels en winkels. Op heel Obispo wordt je meer dan ooit aangeklampt voor van alles dat je kunt bedenken. Taxi’s,
geld wisselen (change the money), het proberen binnen te lokken bij eettentjes (best restaurant in Havana of best Mojito in Havana), stelletjes die je aanspreken,
heel geïnteresseerd maar uiteindelijk toch iets van je vragen en natuurlijk de eeuwige vraag “Where are you from?”.
Op het antwoord “Holanda” kregen we steevast de eerste week het antwoord “Radio Veronica”. We hadden geen idee waarom dit radiostation opeens zo populair was maar bij navraag bleek dat er
een documentaire op tv was geweest over de geschiedenis en het ontstaan van radio Veronica. Daarna vlogen de welbekende voetballers over en weer en ook ons honkbalteam was een
topic. Laat zich natuurlijk wel raden dat we zoveel mogelijk Obispo (de Kalverstraat van Havana) vermeden en ook de straatjes en pleintjes daarom heen.
Schijn bedriegt schreef ik al. Ik heb nog nooit zoveel mensen zo openlijk (en geloof mij, ik reis al 15 jaar naar Cuba) horen spreken over de situatie in het land, de armoede, honger en de regering. Het leven van de Cubaanse inwoners is er heel erg slecht op geworden. Alles, maar dan ook alles, is (te) duur geworden. De meest basale dingen zijn voor een Cubaan niet te betalen. De inkomsten zijn laag, hoe hard je ook werkt, en aan eten is soms niet goed te komen. Wachtrijen bij winkels (ook al was dat eerder ook zo) lijken langer dan ooit.
Nu zou je zeggen dat het beter is om dan Cuba te vermijden, dit land lijdt onder de situatie, maar ik ben van mening dat je juist nu moet gaan. Door het toerisme kunnen veel mensen een extra inkomen verdienen. Denk aan de obers, de casas particulares, de man op de straat en vooral de muzikant(en) die vol passie nog steeds Buena Vista’s “Chan, chan” voor je zingt. Veel restaurants zijn kleine eigen ondernemingen en ook via een raam worden er veel diverse waren verkocht. Zelfs een man die jouw aansteker bijvult (ook al is het geen navulbare aansteker) met kakkerlakkenspray ?Helaas moest ik de aansteker afgeven bij mijn vertrek uit Cuba. Een aansteker mag op Cuba niet in je handbagage zitten.
Nu heb ik het alleen over Havana, maar ook mijn bezoek aan Viñales was een beleving. Met een groep mensen per taxi naar het gebied dat getroffen was door de laatste orkaan die over Cuba raasde. Het was heel duidelijk zichtbaar. Geknakte bomen en vooral veel tabaksschuren die de orkaan niet hebben overleefd. Gelukkig hoorden wij dat de oogst al voorbij was en de productie van tabak hier niet onder heeft geleden. De tabak gaat binnenkort weer de grond in. Drie dagen hebben we zonder energie geleefd en gek genoeg kan dat prima. In het donker onder het schijnsel van de maan is je tijdelijke onderkomen best wel gemakkelijk te vinden. Zelfs een straat concert met grote generatoren is dan al een echt feestje. Do like the Romans do (oftewel: do like the Cubans do).
Wel duidelijk zichtbaar is dat er weinig toerisme is op Cuba. De eerste week was het meest rustig en zag ik een aantal toeristen uit Spanje en wellicht ook andere plekken. Een bezoek aan Casa de la Musica, 1830 en Callejon de Hamel leerde dat ik hoogstwaarschijnlijk een van de weinige (en zeker weten blonde) toerist daar was. Gelukkig signaleerde ik meer toeristen naarmate mijn verblijf vorderde en ook op het vliegveld bleek mijn terug vlucht behoorlijk vol te zitten met toeristen. Ze waren er blijkbaar wel maar vielen weg in de stad.
Uiteindelijk was mijn spanning voor de reis onterecht. Als je je neerlegt dat sommige zaken niet meer zijn zoals ze waren en sommige zaken gewoon zijn zoals ze altijd waren (en dan praat ik dan voor de toerist en niet voor de Cubaan) dan is reizen naar Cuba heel goed te doen, zeker als je de mensen wil steunen. Neem als je gaat ook lollies mee voor de kinderen. Het wordt regelmatig gevraagd. Ook als je mensen kent, vraag hen wat ze nodig hebben (en dat is vaak veel) en probeer daar ruimte voor te maken in je koffer. Het is er warm genoeg om niet veel kleren in je koffer te hoeven stoppen.
Kortom, het moraal van dit hele (lange) verhaal is dat je je niet moet laten tegenhouden door alle verhalen die je hoort. Heb je plannen om naar Cuba te gaan dan kan ik dat van harte
aanbevelen.
Heb je interesse in mijn fotografiereis voor 2023?
Kijk op de website www.fotocursusnederland.nl want er staat weer een nieuwe fotoreis voor 2023 ingepland.